T5S4M07UP



W szybko zmieniającym się świecie VUCA (Volatility-zmienność, Uncertainty-niepewność, Complexity-złożoność, Ambiguity-niejednoznaczność) codziennie dociera do nas ogromna liczba bodźców.

Ciągła zmienność, niepewność i nieustanne wyzwania mogą powodować napięcia co prowadzi do przeciążeń. Zdarza się wówczas, że pozornie zwykłe i codzienne sytuacje bywają nie

do pokonania.

Jak zatem radzić sobie w trudnych momentach, bo przecież nasze życie również niejednokrotnie obfituje w niepowodzenia i kryzysy?

Wydarzenia ostatniego czasu, w tym pandemia podczas której baliśmy się o zdrowie i o miejsca pracy, szczególnie pokazały, że należy wzmacniać swoją odporność psychiczną.

W potocznym rozumieniu pojęcie to bywa utożsamiane z byciem niezłomnym, wytrzymałym czy wręcz nie do zdarcia. W świetle badań jest to jednak bardzo duże uproszczenie.

Określenie odporność psychiczna pojawiło się w literaturze w 1982 roku i użył je dr James E. Loehr w kontekście poprawy wyników sportowców zawodowych. Dziś, odporność psychiczna jest koncepcją, która zyskuje coraz większe uznanie jako jeden z kluczowych czynników odpowiadających za skuteczność i efektywność. Czołowymi jej twórcami i badaczami są m.in. prof. Peter Clough, Keith Earl i Doug Strycharczyk. Wg nich odporność psychiczna to cecha osobowości, która w dużym stopniu determinuje, na ile skutecznie radzimy sobie z sytuacjami trudnymi: wyzwaniami, stresorami, presją i zmianami niezależnie od okoliczności. Na podstawie analizy naukowej i wieloletnich badań wyodrębnili oni cztery elementy odporności psychicznej które składają się na model 4C i są to: wyzwanie (challenge), pewność siebie (confidence), zaangażowanie (commitment) i kontrola (control).

Wyzwanie, to postrzeganie życiowych wyzwań jako szansy. Ten wymiar wskazuje, na ile postrzegamy wyzwania jako szanse, a na ile jako problem lub zagrożenie. Możemy tu wyróżnić jeszcze dwa podwymiary, którymi są: podejmowanie ryzyka i naukę poprzez własne doświadczenia. Drugi wymiar to pewność siebie, odzwierciedla on na ile potrafimy przyjmować niepowodzenia jako coś naturalnego. Tu również znajdują się dwa podwymiary którymi są: wiara we własne możliwości i pewność siebie w kontaktach interpersonalnych. Trzeci wymiar – zaangażowanie, mierzy na ile jesteśmy w stanie wytrwać w dążeniu do celu lub realizacji zadania. Dwa podwymiary tej skali to: zorientowanie na osiąganie celów i zorientowanie na ukończenie zadania. Czwarty, ostatni wymiar to kontrola, która obrazuje stopień w jakim wg. własnego odczucia mamy wpływ na swoje życie. Tu z kolei jako podwymiary wyróżnimy: poczucie wpływu na własne życie i kontrolę emocji.

Odporność psychiczna nie jest cechą jednolitą i nie we wszystkich składowych osiągamy tak samo wysokie wyniki. Uważa się, że jest ona uwarunkowana genetycznie, jednak możemy ją modyfikować w każdym wieku poprzez doświadczenie, pozytywne wzorce zachowań i nawyki. Poprawa odporności psychicznej jest długotrwałym i wymagającym procesem ale badania pokazują, że jest kluczowa jeżeli chcemy osiągać sukcesy w życiu zawodowym i osobistym. Dzięki niej łatwiej przetrwać codzienne problemy, szybciej odzyskać równowagę po traumatycznych wydarzeniach i lepiej funkcjonować na rynku pracy. Warto ją więc budować i wzmacniać.

Obecnie dynamicznie zmieniający się rynek pracy wymaga szybkiego uczenia się, otwartości na nowe możliwości i elastyczności. Jest to zestaw najważniejszych kompetencji przyszłości ale w uproszczeniu można je określić jako składowe odporności psychicznej. Osoby które ją posiadają będą miały dużą przewagę konkurencyjną, bo jest ona niezwykle ceniona przez pracodawców. Przydaje się w każdym zawodzie a w niektórych jest wręcz konieczna. Odporność psychiczna lub jej brak dobrze uwidacznia się w stresujących sytuacjach którą może być np. rozmowa kwalifikacyjna a widać to po sposobie zachowania i opanowaniu kandydata. Odporni pracownicy są bardziej wydajni, potrafią pracować pod presją czasu i dobrze radzą sobie w sytuacjach konfliktowych. Łatwiej przystosowują się do zmian, wychodzą z nich silniejsi i jeszcze bardziej zmotywowani do działania. Efektywniej realizują zadania i łatwiej zrządzają swoimi emocjami.